Yeni bir monitör almak istiyorsunuz fakat teknik terimlerin arasında kaybolup bir türlü karar veremiyor musunuz? O zaman sizi şöyle alalım. Anlayacağınız dilden nasıl bir monitör almanız gerektiğini anlatmaya çalışacağız. Öncelikle bilgisayarı en çok ne için kullandığınızı düşünün.
Yazılımcı mısınız, profesyonel veya amatörce oynayan bir oyun canavarı mı, film makinası veya ofis kullanıcısı. Bu kullanım alanlarına göre yapacağınız tercihler değişiyor. Biz size elimizden geldiğince marka önermeden hangi özelliklere haiz bir monitör almanızı anlatmaya çalışacağız.
Günümüzde LCD ekranların en çok tercih edilen panel modelleri VA, TN ve IPS modeller. Bunları tek tek açıklayacağız.
IPS paneller daha önceki bir çok yazılarımızda da belirttiğimiz gibi kullandığı teknoloji ile size şu avantajları sunar :
- Geniş görüş açısı ile farklı açılardan bakıldığında bile renk ve görüntü kalitesi bozulmaz.
- Renk Doğruluğu : 16,7 milyon farklı renk üretebilen IPS paneller bu özelliği ile daha canlı ve daha doğru renkler sunar.
- İyi kontrast : Yüksek kontrast oranıyla daha iyi siyah ve daha iyi beyaz renk sunar. Bu da daha net ve detaylı görüntüler elde etmemizi sağlar.
Her güzelin bir kusuru vardır, IPS paneller yavaş tepki süresi ile yüksek hızda hareket eden görüntülerde bulanıklaşma veya iz bırakma sorunu ortaya çıkartır. Bu da özellikle oyun oynayanlar özellikle de Valorant, PUBG, CS GO gibi hızlı olmanız gereken oyunlarda başınızı ağrıtır. İşte monitör araştırırken çokça duyduğunuz ghosting kelimesi bu anlama geliyor. O yüzden IPS paneller oyuncular tarafından çok tercih edilen bir panel tipi değildir. IPS paneli, genellikle renk doğruluğu ve geniş görüş açısı gibi özellikleri nedeniyle grafik tasarımı, fotoğraf düzenleme, video düzenleme ve renk hassasiyeti gerektiren diğer uygulamalar için tercih edilir. Yani bir tasarımcı iseniz renklerle uğraşıyorsanız IPS monitör size göre.
TN Paneller yüksek yenileme hızları ile genelde oyuncuların tercih ettiği br monitör türüdür. Yenileme hızı Hz ile temsil edilir. Bir monitörü incelerken 144 Hz, 165 Hz gibi değerler görürsünüz. Bunlar monitörün saniyede kaç kez yenilendiğini gösterir. Bu sayı ne kadar yüksek olursa akıcılık o kadar artar ve oyunlarda daha güzel görüntüler elde edilir. Ama bu yenileme hızlarının bir işe yaraması için bilgisayrınızın da oynadığınız oyunu o hızlarda oynatabilmesi lazım. Buna da fps değeri deniyor. Profesyonel oyuncular 240 Hz monitör kullanır fakat 144 veya 165 Hz de işinizi görecektir. Marka öndermeyeceğimi söylemiştim fakat profesyonel oyuncuların çokça tercih ettiği markalardan birisi BenQ Zowie monitörler oluyor. TN modellerin renk ve kontrast kalitesi iyi değildir. Fiyatı IPS'lere göre daha ucuzdur ama renk kalitesi sizin için önemliyse uzak durmak gerek.
VA Paneller ortanca çocuk gibi ortada kalmış bir panel tipi. IPS modelleri kadar olmasa da renk ve kontrast oranı kalitesi iyidir. VA monitörler kadar da yüksek yenileme hızları sunar. Bu da netliği arttırır. IPS panelin geniş açılardan bile net göründüğünden bahsetmiştik. VA paneller için bu sınırlıdır. Daha iyi bir görünüm elde edebilmek için doğrudan karşıdan bakmak gerekebilir. Fiyat olarak da iki panel tipinin ortasındadır. Yenileme hızından bahsetmiştik daha önce. Ekranın bir saniyede kendisini kaç kez yenilediği daha net görüntü alabilmeyi sağlıyor dedik fakat bir de tepki süresi diye bir değer var. Tepki süresi yüksek olursa bu yenileme hızını tam verimli kullanamamayı doğurur. Tepki süresi de ekranın kaç milisaniyede bir kendini yenilediğini gösterir. Ne kadar düşük olursa o kadar iyidir. VA panellerde bu değerler yüksek olduğundan oyun canavarlarına sıkıntı çıkarabilir. Film izlemek, ofis işleri vs için kullanılacaksa ve düşük bir bütçeniz varsa önerilebilir.
Bu LCD panel türleri dışında bir de OLED ekranlar var. OLED ekranlar farklı bir teknolojiye sahiptir. OLED ekranlar diğer ekranların aksine organik ışık yayar, bunu da ışığı yaymak için kullandığı organik moleküller sayesinde yapar. Bu da daha gerçekçi ve parlak renkler elde edilmesini sağlar. OLED ekranların bir diğer avantajı da daha az enerji harcamaları. OLED ekranların belki de tek dezavantajı mavi rengin üretildiği maddenin zamanla eskimesi yüzünden mavi rengin zamanla parlaklığını kaybetmesidir. Ama bunun olması binlerce saatlik kullanımı bulur. OLED teknolojisi monitörler için hala pahalı bir teknoloji. Bütçe sıkıntınız yoksa alabileceğiniz en iyi modeldir.
Hangi tip monitör alacağınıza az çok karar verdiniz, peki boyut ne olacak. Kaç inç monitör almalıyım?
Ne kadar büyük olursa o kadar iyidir yanılgısına düşüp paranızı çöpe atmayın. Gözün bir görüş alanı vardır ve o alandan daha büyük bir monitör almak daha çok para verip daha az kullanışlı bir ürün almak olur. Eğer monitörün uzağına oturup film vs izlemeyecekseniz 24 inç, en fazla 27 inçden daha büyük bir monitör almayın. Profesyonel oyuncular da 24 inç monitör tercih eder. Bu boyutlardan yukarısında monitörün tamamını görebilmek için kafanızı hareket ettirmeniz gerekeceğinden özellikle oyunlarda yavaş tepki vermenize neden olur.
Çözünürlük : Çözünürlük ekrandaki piksel sayılarını temsil eder. Piksel sayısı ne kadar çok olursa netlik o kadar artar. Günümüzde bu çözünürlükler Full HD, 2K, 4K ve 8K gibi terimlerle ifade ediliyor. Monitörün çözünürlük değerleri o monitörün çıkabileceği maksimum seviyeyi gösterir. Yani o seviyelere çıkabilmek için aslında bilgisayarınızın da o çözünürlüğe çıkabilecek donanımda olması lazım. Bazı oyunlarda bilgisayarınızın donanımı yeterli değilse o seviyelere çıkamazsınız. 24 inç monitör için 1080p(1920X1080) yeterli bir değerdir. Ama 27 inç ve üzeri için en az 2K hatta 4K almanız önerilir.
Bunların dışında monitörünüzde USB girişi, dahili hoparlör, ayaklık, ileri geri veya aşağı yukarı hareket ettirebilme veya çevirme özelliğinin olup olmadığı da dikkat etmeniz gereken özellikler.
Son olarak Ultrawide Monitör alınır mı?
Ultrawide monitörler klasik monitörlerden daha büyük genişliğe sahip monitörlerdir. Geniş ekran film veya oyunlarda kullanışlıdır. Ayrıca çift ekran kullanımı gerektiren(yazılım, grafik vs gibi) işlerde de pratik bir çözümdür. Onun dışında çok da gerekli değil.
